1. Basamak Sağlık Hizmetlerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Hep-Sen Çözüm Önerileri
Ülkemizde 1. Basamak sağlık hizmeti veren Aile Hekimliği Sistemi ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM), sağlık sistemimizin en önemli yapı taşlarından biridir. Ancak bu merkezlerde görev yapan sağlık personeli, yıllardır çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Hep-Sen olarak, bu sorunları tespit ederek çözüm önerilerimizi Halk Sağlığı Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne sunduk.
1. İzin ve Maaş Kesintisi Sorunları
Aile hekimliği sisteminde görev yapan doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık personeli, yıllık izin, doğum izni gibi yasal haklarını kullanırken maaş kesintisiyle karşı karşıya kalmaktadır. Yıllık izin, tüm kamu çalışanlarının hakkı olmasına rağmen, ASM'lerde çalışan sağlık personeli bu haktan eşit şekilde yararlanamamaktadır. Özellikle izin sırasında maaş kesintisi yaşanması, çalışanlar üzerinde ciddi bir maddi yük oluşturmaktadır. Bu nedenle, izinlerde maaş kesintisi uygulaması kaldırılmalı ve devlet memurlarıyla aynı şartlarda izne çıkılmalıdır. Ayrıca, aile hekimliği sisteminde refakat izni bulunmamakta, bakmakla yükümlü olduğu bir yakını hastalanan personel zor durumda kalmaktadır. Diğer devlet memurlarına tanınan bu hak, ASM personeline de tanınmalıdır.
2. Boş Birimlere Yerleştirme ve Etik Sorunlar
ASM’lerdeki boş birimlere yerleştirme sürecinde sağlık personelinin, hekimler tarafından "beğenilmesi" gibi etik olmayan durumlarla karşı karşıya kalması, çalışma barışını zedelemektedir. Boş birimlerin İl Sağlık Müdürlükleri tarafından ilan edilmesi ve hizmet puanı esasına göre yerleştirmelerin yapılması gerektiğini savunuyoruz. Bu sayede ebe, hemşire ve sağlık memurları arasında adil bir yerleştirme sağlanabilir.
3. Mesleki İfade Sorunları
Aile Sağlığı Merkezlerinde görev yapan ebe, hemşire ve sağlık memurlarının “Aile Sağlığı Elemanı” ya da “Aile Sağlığı Çalışanı” gibi küçümseyici ifadelerle tanımlanması, mesleki onurlarını zedelemektedir. Bu personelin, mesleki unvanları korunarak “Aile Sağlığı Hemşiresi” gibi daha kapsayıcı ve onurlu bir ifadeyle anılması gerektiğini düşünüyoruz.
4. Teşvik Ödemelerindeki Adaletsizlik
ASM’lerde çalışan doktorlar ile ebe, hemşire ve sağlık memurları arasında teşvik ödemelerinde büyük bir uçurum bulunmaktadır. Teşvik ödemelerinde, 12 kata varan farklar çalışma barışını olumsuz etkilemektedir. Bu adaletsiz farkın kapatılması, teşvik katsayılarının artırılması ve tüm çalışanlar arasında adil bir dağıtım yapılması gerekmektedir.
5. Fiziksel Çalışma Koşullarındaki Yetersizlik
ASM’lerde görev yapan hemşire ve ebelerin, dar odalarda ve yetersiz ekipmanlarla çalışmak zorunda kalmaları, hizmet kalitesini olumsuz etkilemektedir. Hekim odaları gibi hemşire ve ebe odalarının da asgari bir büyüklükte olması ve gerekli ekipmanların (bilgisayar, masa, koltuk vb.) standart hale getirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, kışın soğuk, yazın ise klimasız aşırı sıcak çalışma ortamları da sağlık çalışanlarının performansını düşürmektedir.
6. Cari Gider Ödemeleri ve ASM’lerdeki Ekipman Eksiklikleri
Sadece hekimlere verilen cari gider ödemelerinin yeterince takip edilmemesi ve ASM’lerde yeterli tıbbi malzeme bulunmaması önemli bir sorundur. Hemşire, ebe odalarında asgari ekipman ve uygun çalışma koşullarının sağlanması, tüm cari giderlerin İl Sağlık Müdürlükleri tarafından karşılanması önerilmektedir. Bu uygulamayla en az %50 tasarruf sağlanacağı düşünülmektedir.
Tüm bu sorunlar Aile Hekimliği sistemindeki sağlık personelinin motivasyonunu olumsuz etkileyerek, ASM'lerdeki hizmet kalitesini düşürmektedir. Sorunların çözümüne yönelik önerilerimizi Bakanlığa sunduk. Hep-Sen olarak, bu sorunların çözümüne yönelik sunduğumuz önerilerin yeni Aile Hekimliği Uygulama ve Ücret Yönetmeliğinde dikkate alınmasını talep ediyoruz. Aile Hekimliği Uygulama ve Ücret Yönetmeliğinde sunduğumuz öneriler ile yapılacak düzenlemelerle birlikte, 1. Basamak Sağlık Hizmetlerinin daha etkili ve verimlo hale gelecek, ASM'lerdeki çalışma barışı sağlanacak ve hizmet kalitesi artacaktır.
HEP-SEN
Türkiye'nin En Genç ve Dinamik Yeni Nesil Sağlık Sendikası
